We wtorek 13 września 2022 r., tuż po północy, bardzo jasny meteor – bolid – oświetlił tereny Europy Środkowej, zwłaszcza południowo-zachodniej Polski i północnej części Czech, ale także na wschodzie Niemiec. Ponieważ nad większością wspomnianego terytorium była tylko niewielka chmura, a więc pomimo wielkiej jasności księżyca, która nastąpiła wkrótce po pełni, zwróciła ona uwagę przypadkowych świadków, którzy jeszcze nie spali.
Bolid został zarejestrowany przez 13 stacji bolidowych należących do Europejskiej Sieci Bolidowej. Dzięki nagraniom fotograficznym i wideo można było bardzo szybko, dokładnie i szczegółowo opisać zarówno trajektorię atmosferyczną bolidu, jak również jego orbitę w Układzie Słonecznym. Z zapisów fotograficznych udało się z bardzo dużą dokładnością określić wszystkie parametry przechodzenia bolidu przez atmosferę. Na kilku stacjach uzyskano również szczegółowe widmo bolidu, co pozwoliło ustalić, że był to meteoryt kamienny o normalnym składzie.
Co wydarzyło się tuż po północy we wtorek 13 września 2022 r. nad południowo-zachodnią Polską?
Dokładnie 20 minut i 44 sekundy po północy czasu środkowoeuropejskiego letniego meteoroid o wadze około 7 kilogramów wszedł w ziemską atmosferę i zaczął świecić na wysokości 89 km nad ziemią, niedaleko na północ od naszej granicy z Czechami w Karkonoszach. Meteoroid poruszał się z prędkością nieco ponad 16 km/s i kontynuował lot w kierunku północno-wschodnim po torze nachylonym pod kątem około 40 stopni do powierzchni Ziemi. Bolid osiągnął maksymalną jasność w niewyraźnym krótkim pojaśnieniu na wysokości 52 km nad ziemią, podczas gdy przez 3 sekundy świecił tylko nieco słabiej niż Księżyc, który w tym czasie był już dość wysoko nad horyzontem SE. Meteoroid podczas lotu znacznie zwolnił, ale nie rozpadł się znacząco. Jasną fazę lotu o długości 101,3 km przebył w czasie 7,8 sekundy.
Nawet jeśli ogromna większość pierwotnej materii spłonęła w atmosferze, jest bardzo prawdopodobne, że przynajmniej jeden dość duży meteoryt przedostał się na powierzchnię Ziemi. Według obliczeń może ważyć mniej niż jeden kilogram i powinien znajdować się niedaleko na wschód od miasta Žmigród. Nie jest wykluczone, że niewielka liczba znacznie mniejszych meteorytów może leżeć na południowy zachód od wyznaczonej potencjalnej elipsy spadku.
Przed zderzeniem z Ziemią meteoroid o średnicy około 15 cm krążył wokół Słońca po torze typowym dla asteroid typu Apollo, który był tylko nieznacznie nachylony do płaszczyzny ekliptyki, czyli płaszczyzny orbity Ziemi. W peryhelium meteoroid zbliżył się tylko nieco bliżej Słońca niż Ziemi, a w peryhelium poruszał się w zewnętrznym obszarze pasa asteroid. Jedno okrążenie wokół Słońca zajmowało mu 4,55 ziemskiego roku. Jest bardzo prawdopodobne, że pierwotnie był to niewielki fragment asteroidy pochodzący z zewnętrznej części głównego pasa asteroid.
Wszystkie obliczenia i analiza spadku została wykonana przez naszych przyjaciół z Czech:
RNDr. Pavel Spurný, CSc., RNDr. Jiří Borovička, CSc. i mgr inż. dr Lukáš Shrbený
Zakład Astronomicznego Instytutu Materii Międzyplanetarnej
Akademii Nauk Republiki Czeskiej,
Fričova 298
251 65 Ondřejov
email: mph@asu.cas.cz
www.asu.cas.cz
Obrazy i dane nie są przeznaczone do dalszego rozpowszechniania i publikacji